توهم پولی چیست؟

توهم پولی

زمانی که یک شخص یا یک جامعه بدون در نظر داشتن آثار تورم در کاهش قدرت خرید، صرفا با اتکا به افزایش درآمد خود، احساس ثروتمند شدن از درامد کند، این فرد یا جامعه از منظر علم اقتصاد دچار توهم پولی است.

اصطلاح توهم پولی به معنای ناتوانی افراد در تشخیص بین مقادیر اسمی و واقعی است و باعث می شود که مردم از کاهش قدرت خرید خود ناآگاه باشد.

در حالت توهم پولی، در کوتاه مدت، پول اثر گذار است اما در بلند مدت پول خنثی است و بر متغیرهای واقعی اثر گذار نیست.

اصطلاح توهم پول برای اولین بار در کتاب ” تثبیت دلار” نوشته ” ایروینگ” اقتصاددان آمریکای ابداع شد. فیشر بعدا در سال 1928 یک کتاب مستقل با عنوان ” توهم پولی” نوشت. او از اصطلاح توهم پولی برای اشاره به ناتوانی تفکیک بین یک دلار و قدرت خرید آن ( با هر چیزی که بعد از تورم با یک دلار می شود خرید ) استفاده کرد.

کتاب فیشر روایت یک مغازه دار آلمانی را در زمانی که واحد پول آلمان به دلیل تورم شدید دچار کاهش ارزش شد، شرح داده است. داستان این مغازه دار در حقیقت به دوره ای بر می گردد که کشور آلمان ابر تورمی را پس از جنگ جهانی اول تجربه می کرد.. مغازه دار آلمانی معتقد بود  که چون پیراهن ها را بیشتر از قیمتی که خریده می فروشد، سود می برد. چرا که مغازه دار به دلیل فشارهای تورمی، قدرت خرید یا تعدادکالاها و خدماتی را که می توانست، با همان مقدار خرید کند، از دست داده بود. فیشر به این نتیجه رسیده بود که مردم در مورد ثروت خود به صورت اسمی فکر می کنند، نه به صورت واقعی. او معتقد بود که همین طرز نگاه یک احساس امنیت کاذب برای ثروت فرد ایجاد می کند.

همچنین با شدت گرفتن پول و اعتبار به واسطه بانک ها ممکن است ذخیره ای بسیار جزئی ایجاد شود که بخش قابل توجهی از سپرده گذاران بانک ها فکر می کند آن مبالغ جزیی از پول آن هاست و از آن می توانند به عنوان پول نقد استفاده کنند. ولی در عمل این پول در حساب بانکی آن هاست. کنار هم قرار گرفتن این دو احساس خود نوعی توهم ایجاد می کند و چون عامل اقتصادی مدام نمی تواند با توهم زندگی کند برای رفع این توهم پول خود را خرج می کند.

ما در این رابطه شما عزیزان را برای مطالعه بیشتر ارجاع می دهیم به کتاب مهم جان مینارد کینز با عنوان نظریه عمومی اشتغال بهره و پول با ترجمه ای عالی از منوچهر فرهنگ نشر نی.